تاریخچه روابط سیاسی دوجانبه
پس از اعلام استقلال سوریه در سال 1946 ( 1325 ) , ایران بلافاصله این کشور را به رسمیت شناخت و در دمشق کنسولگری تاسیس نمود . در 20 آذر 1328 کنسولگری ایران به سفارت تبدیل شد و آقای مشفق کاظمی تا آذر 1332 به سمت وزیر مختار ایران در دمشق منصوب شد . در سال 1332 یک عهدنامه مودت بین دولت ایران و جمهوری سوریه در دمشق به امضاء رسید ولی بدلیل عدم طی مراحل قانونی هرگز به مرحله اجرا در نیامد .
در تیر ماه 1337 بعلت الحاق سوریه به مصر و تاسیس جمهوری متحد عربی , سفارت ایران در دمشق تعطیل و منحصر به کنسولگری در دمشق گردید . پس از جدایی سوریه از جمهوری عربی متحده عربی در شهریور 1340 , نمایندگی ایران با درجه سفارت کبری از اول فروردین 1341 در دمشق شروع بکار کرد و آقای محمود ملایری تا تیر ماه 1342 سفیر ایران در دمشق بود
در مهر ماه 1344 بعلت اظهارات نخست وزیر وقت سوریه که ضمن شرح برنامه دولتش ایراد شد , روابط دوکشور دچار رکود گردید .
دولت ایران در سال 1351 , تصمیم شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد آزادی پنج افسر سوری از سوی رژیم صهیونیستی را تائید نمود و بدنبال آن 25 موسسه تولیدی ایران در نمایشگاه بین الملی دمشق نیز شرکت نمودند .
در اکتبر 1973 و در پی جنگ اعراب و رژیم صهیونیستی دولت ایران برای نشان دادن مراتب دوستی خود به ملت و دولت سوریه تصمیم به اعزام سفیر به دمشق گرفت و آقای محمد پور سرتیپ سفیر ایران در سال 1352 استوار نامه خود را به حافظ اسد رئیس جمهور وقت سوریه تسلیم نمود . دولت سوریه نیز متقابلا آقای محسن علی زیفا را بسمت سفیر خود به ایران اعزام نمود .
در شهریور 1352 آقای عبد الحلیم خدام معاون وقت نخست وزیر و وزیر خارجه سوریه در مسیر خود به توکیو توقف کوتاهی در تهران نمود و با وزیر خارجه وقت در مورد مسائل مورد علاقه دوکشور و تحکیم بیشتر مناسبات گفتگو نمود .
در همین سال دولت ایران نسبت به پذیرش 21 نفر از سربازان و افسران مجروح شده در نتیجه حملات رژیم صهیونیستی به سوریه را برای معالجه پذیرش نمود و در بیمارستان شفا یحیاییان مورد درمان قرار داد .در این سال توافقاتی بین مقامات هواپیمایی دو کشور بر سر برقراری خط پروازی فیمابین صورت گرفت .
از ابتدای سال 1353 روابط بین دو کشور شاهد رشد و تحولات مثبتی بود . در این سال هیاتی به ریاست آقای محمد عمادی وزیر اقتصاد و بازرگانی سوریه به ایران سفر و با همتای خود در ایران یادداشت تفاهمی‌به امضاء رساند که مهمترین نقاط آن بشرح زیر می‌باشد :
- انعقاد یک موافقتنامه بلند مدت بازرگانی بین دو کشور
- تهیه و تولید گوشت در اراضی حوزه فرات در سوریه و صدور قسمت اعظم تولید آن به ایران
- ایجاد یک کارخانه کود شیمیایی در سوریه , استفاده از سنگ فسفات آن کشور
- کمک فنی ایران به سوریه در زمینه‌های مورد تقاضا سوریه با موافقت دولت ایران
- انعقاد یک موافقتنامه جهانگردی بمنظور تشویق و توسعه فعالیتهای جهانگردی بین دو کشور
در این سال ایران یک کمک بلاعوض 50 میلیون دلاری و یک وام 150 میلیون دلاری را در اختیار سوریه قرار داد.
نقطه عطف روابط دو کشور قبل از پیروزی انقلاب اسلامی , سفر 4 روزه حافظ اسد به تهران در دی ماه 1354 بود . این سفر روابط دو کشور را تا حدودی ترمیم کرد و در پایان سفر بیانیه مشترکی از سوی دو طرف صادر شد که طی آن از حقوق سوریه در بازپس گیری اراضی اشغال شده اش توسط رژیم صهیونیستی حمایت شد.
در شهریور سال 1356 در پی ناپدید شدن امام موسی صدر , ایران پیامی‌برای حافظ اسد ارسال و از این حادثه ابراز نگرانی نمود .
روابط سیاسی پس از انقلاب اسلامی ایران
در پی پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در ایران روابط دوجانبه بین سوریه و ایران روند تصاعدی بخود گرفت و در طول چهاردهه، دو کشور شاهد رشد و تعمیق روابط دوجانبه در تمامی ابعاد بودند . انطباق نگاه راهبردی رهبری در دو کشور نسبت به مسائل منطقه ای و بین المللی از اصلی ترین عوامل تحکیم روابط دو کشور بوده است .
در سیاست خارجی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی در قبال مسائل منطقه ای و بین المللی، اقدام جمهوری اسلامی ایران در قطع روابط با رژیم صهیونیستی و تسلیم ساختمان سفارت این رژیم در تهران به سازمان آزادیبخش فلسطین و برافراشته شدن پرچم فلسطین بر بام سفارت رژیم صهیونیستی، مخالفت دو کشور با سیاستهای رژیم بعث عراق، مخالفت دو کشور با اقدام مصر در امضاء توافقنامه کمپ دیوید، حمایت دو کشور از مقاومت فلسطین و لبنان و حمایت سوریه از ایران در مقابل حمله عراق به ایران از جمله عناصر تاثیرگذار در پی ریزی صحیح روابط دو کشور بوده است.
در طول بیش از چهاردهه روابط مستحکم بین دو کشور، روابط سیاسی دوجانبه همواره پیشتاز روابط دو کشور در ابعاد دیگر بوده است . رفت و آمد مسئولین دو کشور در عالیترین سطح و تشکیل کیسیون عالی سیاسی بین دو کشور در سطح معاون اول رئیس جمهور اسلامی ایران و معاون رئیس جمهور سوریه و همچنین تشکیل کمسیون عالی اقتصادی دو کشور در سطح معاون اول رئیس جمهور اسلامی ایران و نخست وزیر سوریه در این رابطه قابل ذکر است.
در سطح عالی می‌توان به سفر دکتر بشار اسد، رئیس جمهوری عربی سوریه به تهران در اردیبهشت 1401 و سفر آیت الله رئیسی، ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران به دمشق در اردیبهشت 1402 اشاره نمود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار آقای بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه گفتند: سوریه امروز، سوریه قبل از جنگ نیست، اگرچه آن زمان خرابی‌ها نبود اما احترام و اعتبار سوریه اکنون بسیار بیشتر از گذشته است و همه به این کشور به‌عنوان یک قدرت نگاه می‌کنند. امروز رئیس‌جمهور و ملت سوریه نزد ملتهای منطقه سرافراز هستند.
رهبر انقلاب همچنین با گرامی‌داشت یاد و خاطره شهید سردار سلیمانی، گفتند: آن شهید بزرگوار تعصّب خاصی به سوریه داشت و به معنی واقعی کلمه فداکاری می‌کرد و رفتار او در سوریه با رفتارش در دفاع مقدس هشت ساله ایران تفاوتی نداشت.
آقای بشار اسد با تشکر از مواضع و حمایت‌های ملت و دولت ایران و گرامی‌داشت یاد شهید سلیمانی، گفت: ایستادگی و مواضع پایدار ایران در ۴ دهه گذشته در مسائل منطقه و بویژه موضوع فلسطین، به همه مردم منطقه نشان داد که راه ایران، راه درست و اصولی است. خرابی‌های جنگ را می‌توان بازسازی کرد اما اگر مبانی و اصول از بین بروند، قابل بازسازی نیستند و ایستادگی ملت ایران بر مبانی و اصول امام خمینی(ره) که با همت جنابعالی نیز ادامه یافت، زمینه‌ساز پیروزی‌های بزرگ ملت ایران و مردم منطقه بویژه مردم فلسطین شد.
در سفر آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور کشورمان به سوریه در اریبهشت 1402، برنامه جامع همکاری‌های راهبردی و بلندمدت ایران و سوریه و ۱۴ سند همکاری در حوزه‌های همکاری‌های تجاری، نفت و انرژی، فنی-مهندسی، مسکن، حمل و نقل ریلی و هوایی، مناطق آزاد و بخش خصوصی، ارتباطات و فناوری و زلزله و امدادرسانی و تسهیل امور زیارتی به امضا رسید. این اسناد توسط وزرای خارجه، راه و شهرسازی، اقتصاد، نفت و ارتباطات و فناوری اطلاعات با همتایان سوری آن‌ها امضا شد.